1ــ بیزآذربایجان توُرکلری آشیری ناسیونالیست ؤ نیژادپرست دئیریک ، آمما ؤطنیمیزی ، میللتیمیزی آنا دیلیمیزی سئویریک ، عین حالدا باشقا میللت لرین دۀ بوُتوُن میللی وارلیقلارینا حوُرمت ؤ احترام قایلیک ، میللی وارلیقلاریمیزی سئویریک چوُنکی بیزیم میللی وارلیقلاریمیز زامانین فیرتینالاریندان کئچیب، اجدادلاریمیزدان بیزۀ مقدس ایرث کیمی قالمیش هئرجهت دن زنگین معنوی ثروت دیر، آنا دیلیمیزی سئویریک ، چوُنکی آذربایجان توُرکجۀ سی درین معنالی، عین حالدا ظریف اینجۀ لیکلرلۀ فرمالاشمیش دوُستلوُق دیلی دیر، دیلیمیزین زنگینلیگین شعرلریمیزدۀ ،نثرلریمیزدۀ ، همدۀ دوُنیا شهرتلی موُسیقیمیزدۀ اشیدیب ، گوُروُب درک اتمئک اوُقئدردۀ چئتین دئییر، بوُنوُنلا بئلۀ آذربایجان توُرکلری صوُلح سئور بیر میللت دیر.

2ــ یوُخاریدا قیساجاسینا قئید اوُلوُنان شرح تکجۀ شعاردئییر، بئلکۀ تاریخیمیزین درینلیکلریندن گوُنوُموُزۀ قئدر اوُزانیب گئلن ؤحال حضیردا بیزیم کیملیگیمیزی گوُسترۀ ن ایثبات اوُلوُنموُش حقیقت دیر، علاؤۀ اوُلاراق توُرک ؤ آذربایجانلی اوُلدوُقوُموزا دائییرتاریخین أن أسکی چاغلاردان بیزیم سوُیوُموُزوُن، کوُکوُموُزوُن، دیلیمیزین منشعین گوُسترۀ ن تاریخ قایناقلاریندا واراوُلان مینلرلۀ سند وار یعنی میلاد دان ( 4500 ـ 5000 ) ایل قاباق دوُنیادا ایلک بوُیوُک مدنییت یارادان سوُمر ؤ اوُنلارین داوامچیلاری اوُلان سوُنراکی توُرک حاکیمییت لری « هیت لر، ساکالار، لوُلوُبیلردن » ؤ سایرۀ سیلسیلۀ لردن آد آپارماق اوُلار، داها سوُنرا لار خزر دنیزی چئورۀ سیندۀ ، آذربایجاندا ؤ آنا دوُلوُدا یاشاماقدا اوُلان توُرک بوُیلارینین واریث لری بوُگوُنکوُ اوُرتا آسیادان آوروپایا قئدر یاییلمیش توُرک دیللی میللت لرین وار اوُلماسی ؤ یاشاماقلاری دیر .

3 ــ دئمئک ایلک چاغلاردان أجدادیمیزین دانیشدیقلاری توُرک دیلی اوُلموُشدوُرؤ بوُیوُک جغرافیادا یاشییان توُرک دیلی توُپلوُملار لهجۀ باخیمیدان بیربیرلریندن آز چوُخ فرقلی اوُلسالاردا ، آمما کوُک باخیمیندان توُرک دیلی میللت لر سایلارلار، چوُخ سوُنرالار آشاغی یوُخاری ایکی مین ایلۀ یاخین تاریخدن اوُغوُز توُکلرینین گئلمۀ سی ایلۀ اوُغوُزلارلا واحید دیلدۀ دانیشدیقیمیزا گوُرۀ بیر بیریمیزلۀ قاینییب قاریشیب دیلیمیزدۀ بیرگۀ اوُلدوُقونا گوُرۀ گئت گئدۀ تکاموُل تاپیب ، گئلیشیب سوُنرالار همان دیل بیرلیگی نئدنیلۀ اوُغوُزتوُرکلرینین بیربوُیوُندان اوُلاراق تانینمیشیق .

4 ــ بوُ حقیقتی ایثبات اتمئگ اوُچوُن تاریخ کیتابلاریندا یئترلی قئدر سندلردۀ وار، دئدییمیز کیمی بوُ اوُ معنادا دئییرکی اوُغوُزلاردان قاباق آذربایجاندا توُرک دیلی یوُخ ایمیش ، عکسینۀ اوُلاراق آذربایجان توُرکلری مین ایللر بوُیوُنجا یاشادیقلاری بوُیوُک أراضی لردۀ گوُجلوُ توُرک حاکیمییت لری قوُروُب ؤ یئری گئلدیکدۀ یادلارین هجوُملاری قارشیسیندا توُرکلوُکدن ؤ یاشادیقلاری ؤطن آدلی آذربایجان توُرپاق لاریندان مودافعۀ ائدیب دیلیمیزی، وطنیمیزی یاشادا بیلمیشلر، بئلۀ لیکلۀ قیساجاسینا دئمئک لازیم دیر کی بیزیم ؤطنیمیزین آدی آذربایجان ؤ دیلیمیز توُرک دیلی دیر .

5 ــ (تاریخ طبریدن قیسا بیرسند : ( 839) ینجی میلادی ایلدۀ طبرستان بوُلگۀ سیندۀ دوُغوُلموُش محمد بن جریرطبری یازدیقی تاریخ طبری آدلی کیتابین بئش ینجی جیلدیندۀ 28 دفعۀ آذربایجان کلمۀ سیندن ؤ 22 دفعۀ توُرک دیلی کلمۀ سیندن آد آپاریر، عرب هجوملاری زامانیندا خلیفۀ اوُز سردارلاری نین بیریندن سوُروُشوُر ؟ آذربایجان هاردا دیر؟

سردار اوُنا جاوابدا دئییر: آذربایجان گئنیش أراضی لری ؤ بوُیوُک شئهرلری اوُلان ؤ خزرآدلی دنیزی اوُلان بیر اوُلکۀ دیر، اوُنلارین دانیشدیقی دیل توُرک دیلی دیر.)

مغوُللار(1219 ــ 1258) ینجی میلادی تاریخلردۀ 3 مرحلۀ دۀ هجوُملارا باشلییرلار ، بوُ حادیثۀ 355 ایل تاریخ طبری یازیلدیقی زاماندان سوُنرا باش وئرمیشدیر، همان زاماندان مین ایللرقاباق بوُگوُنکوُ دانیشدیقیمیز توُرک دیلی ؤ همدۀ آذربایجان اوُلکۀ سی واراوُلدوُقوُ حالدا یازیلمیشدی . سیتادین سوُنوُ .

بئلۀ لیکلۀ تاریخدۀ وار اوُلان بوُتوُن دلیل ؤ سندلرۀ ایستینادن آذربایجان توُرکلرینین هئلۀ ایسلامدان مین ایللرقاباقدان بوُگوُنکوُ أراضی لردۀ ؤ تاریخ صحنۀ سیندۀ وارلیقی ؤ تعیین ائدیجی نقشلرین هئچ بیر یالانچی ، غرضلی پان ایرانیست دوُشوُنجلی کیمسۀ لر خصوُصی ایلۀ بوُگوُن ایران دئیلن أراضی لردۀ حاکیم اوُلان فارس پان راسیست لری اینکارائدۀ بیلمزلر، توُرک وارلیقین اینکار اتمئک تاریخین حقیقت لرین اینکار اتمئک دئمئکدیر، بوُنا گوُرۀ دۀ توِرکلوُک ، آذربایجانچیلیق بیزیم تاریخی میللی پاسپوُرتوُموُزدور.

آذربایجان تاریخین سوُنراکی پروُسئس لریندۀ !

6 ــ آمما باشی بلالی آذربایجان تاریخ پروُسئسیندۀ بیرچوُخ قانلی بلالی یوُللاردان کئچمیشدیر، خصوُصی ایلۀ 17 ینجی یوُز ایللیگین اوُرتا چاغلاریندان زامان زامان توُرپاقلاریمیز تزار روُس ایمپریاسینین ایشغالچی سیاست لرینۀ معروُض قالمیشدیر، همان تجاوزلار قاجار حاکیمییتی چاغیندا داها آرتیق شیددت تاپیب ؤ گوُجلئمیشدیر، تزارین هـدفی پتر کبیرین تاپشیریقی أساسیندا بوُتوُن ممالیک محروُسۀ نی ایشغال اتدیکدن سوُنرا ، عرب کوُرفئزینین ایستی سوُلارینا یوُل تاپماق ایدی .

پطرکبیر دئمیشدی : ایرانا دائیر بیز گئرئک چوُخلوُدوُشوُن مئکلۀ ، بیراوُنئملی چارۀ یوُلوُنا أل آتاق ، ائلۀ کی بوُ اوُلکۀ گئرئک گوُندن گوُنۀ داها آرتیق ضعفۀ اوُغراسین ؤ اوُنوُن ، تیجارتی ، أکینچلیگی ایقتیصادیاتی دیزۀ چوُکوُب ، یوُخسوُلو ، ویرانۀ اوُلکییۀ چئوریلسین ، تام ایفلاس حالینا دوُشدوُکدن سوُنرا، اوُ زامان روُسییۀ ایستۀ دیگی کیمی هئچ بیرمانع قارشیسینداگوُرمۀ دن بیر مختصر باسغی ایلۀ بوُ اوُلکۀ نی ألۀ کئچیریب اوُز مقصدیمیزۀ چاتابیلریک . منبع : ( قتل عام مسلمانان در دوسوی ارس ) صمد سردارنیا .

بئلۀ لیکلۀ ایکی بوُیوُک ایمپریا روُسییۀ ، بریتانیا ؤ همدۀ ایللرقاباقدان قاجار حاکیمییتی نین یووکسئک

مقاملاریندا یوُوا سالمیش توُرک دوُشمانلاری اوُلان فارس ماسوُنلارینین گوُلوُستان ، توُرکمن چای معاهیدۀ لرینین ایمضالانیب حئییاتا کئچیریلمۀ سیندۀ اوُنئملی نقش لری اوُلموُشدوُر.

آمما مسئلۀ تکجۀ معاهیدۀ لرین ایمضالانماسی ؤ آذربایجانین بوُلوُنمۀ سی ایلۀ سوُنا چاتمیر، ائلۀ کی ممالیک محروُسۀ دۀ مشروُطۀ اینقلابی ایلۀ یاناشی تزار روُسیۀ سیندۀ 1905 ینجی ایلدۀ روُس اینقلابی باش وئریرهمان بوُیوُک حادیثۀ ایمپریانین سارسیلماینا ؤ سوُنراکی 1917 ینجی ایلدۀ بوُلشویک اینقلابی نین باشلانماسینا یوُل آچیر، همان بوُلشویک اینقلابی باشلاندیقی چاغدا چوُخ سایدا گوُنئیلی آذربایجانلیلار قوُزئیدۀ چئشیدلی ساحۀ لردۀ چالیشماقدا ؤ یا آلیش وئریش اتمئکدۀ ایدیلر، اوُزللیکلۀ یوُزمیندن آرتیق گوُنئیلیلر باکی نفت معدنلریندۀ چالیشارکن ، بوُلشویک اینقلابیندا جیددی ایشتراکلاری اوُلموُشدوُر.    

بوُلشویک اینقلابی نتیجۀ سیندۀ تزارایمپریاسی داغیلیر ؤ طبیعی اوُلاراق ممالیک محروُسۀ دۀ مشروُطۀ اینقلابی نین واریث لرینین احوال روُحییۀ سیندۀ قوُرتوُلوُش هـدفی ایلۀ موُثبت تأثیرلربوُراخیر ؤ آردینجا هم گیلاندا ؤهمدۀ تبریزدۀ مشروُطۀ نین داوامی اوُلاراق کوُتلوی قیاملار باش وئریر، گیلاندا میرزۀ کوُچیک خانین باشچیلیقی ایلۀ مسلح جنگل حئرکاتی یارانیر ؤتبریزدۀ شیخ محمد خیابانینین باشچیلیغی ؤ باشقا مشروُطۀ چیلرین بیرگۀ تلاشلاری نتیجۀ سیندۀ آزادیستان دوُولتی قوُروُلوُر .        

نۀ گیلاندا قوُروُلموُش کوچیک خانین سوُسیالیست دوُوُلتی نۀ دۀ آذربایجاندا قوُروُلموُش آزادیستان دوُولتی نین یارانماسی توُرک دوُشمانی اوُلان فارس ماسوُنلاری ؤ اینگیلیس دوُولتی نین گیزلی دۀ حاضیرلادیقلاری پلان لارین ضیددینۀ اوُلدوُقوُ اوُچوُن هئرایکی مختارییتی آرادان قالدیرماقا هجوُم اتمئگۀ باشلییرلار، بیرلئشمیش اینگیلیس ؤ فارس ماسوُنلارینین حاضیرلادیقلاری پلان أساسیندا ممالیک محروُسۀ دۀ توُرک قاجاردوُولتین آرادان قالدیریب ، یئرینۀ مرکزلئشمیش فارس دوُولتی یارادماق ایدی . مشروُط قانوُنلاری أساسیندا یارانمیش هئر ایکی مختار دوُوُلت اینگیلیس دوُولتی ؤ فارس شوینیست ماسوُنلاری نین هـدف لرینۀ مانع یارادیردی ، بوُناگوُرۀ دۀ أوولدۀ گیلاندا میرزۀ کوچیک خان حئرکاتی ؤ آردینجا شیخ محمد خیابانی نین قوُردوُقوُ آزادیستان دوُلتین آرادان قالدیرماقا قرار وئریرلر.                            

قرار أساسیندا اینگیلیس لرۀ خیمت ائدن ماسوُن سئید ضیاء طباطبائی نین گوُستریشی ایلۀ قازاخ دیویزیوُنوُندا خیدمت دۀ اوُلان ریضا میرپنج ؤ قازاخ فضل الله راهدی ؤ بیر نئچۀ باشقا رتبۀ لی قازاخ لاری حاضیرلاماقا باشلییب، آردینجا اوُچ اسفند 1299 ینجی ایلین کوُدتا سین یارادیرلار، کوُدتا مووفق اوُلدوُقدان سوُنرا ریضاخانی سردار سپۀ مقامینا منصوُب ائدیرلر، ریضا خان میرپنج جنگل حئرکاتین آرادان قالدیریر ؤآردینجا عین الدوُلۀ قازاخ ؤ داشناکلارین بیرلیگی ایلۀ تبریزدۀ آزادیستان دوُولتین آرادان قالدیریب ، شیخ محمد خیابانینی ؤ سیلاح داشلاری ایلۀ بیرلیکدۀ چوُخ فجیع شئکیلدۀ شهید ائدیرلر، فارس ماسوُنلاری ، ریضاخان نین باشچیلیغی ایلۀ اینگیلیس آنتی توُرک پلانلارین حئیاتا کئچیریلر ؤ آذربایجان توُرکلرینین دیدرگینلیگی ؤ قارا گوُنلری همان چاغدان باشلانیر.

(بیرینجی بوُلوُم ) 18 / 6 / 2020 ــ آذرخش