چند روزی بیشتر به سالگرد 21 آذر نمانده. روزی که آزربایجان و علی الخصوص جنوبش، آزربایجان جنوبی، طعم شیرین آزادی از استعمار و استبداد را چشید و این تجربه ی شیرین تاریخی شمعی شد برای نسلهای بعدی که بدانند میراث مادران و پدرانشان چه بود و ببینند در کدام مسیر بایستی قدم بردارند. برای آزادلیق، عدالت، و برپایی میللی حکومت.

رسم دیرین همه ی این سالهای بعد از 21 آذر 1324 این بوده که ما وارثان آن یک سال استقلال و آزادی، از لذت آن روزها بگوییم و اینکه چگونه رژیم اشغالگر پهلوی درست یک سال بعد هزاران جان عزیز آزربایجانی را شهید کرد و به خون کشید. و در طرف دیگر هم رسم دیرین مخالفان تورک و آزربایجان در این سالها چنین بوده که از نجات آزربایجان در 21 آذر 1325 بگویند و از سقوط حکومت ملی آزربایجان در پوست خود نگنجند.

بعد این همه سال، دیگر واقعا و جدا هیچ چیز برای هیچ شخصی مخفی نمانده و به حد کافی در این خصوص همه نوشته و خوانده و نظری هم بلکه داده اند. الان، دیگر همه متفق القول قبول دارند که در 21 آذر 1324 حکومتی در آزربایجان جنوبی برپا گشته، که در 21 آذر 1325 این حکومت با لشکرکشی ارتش ایران به آزربایجان جنوبی و کشتار و ضرب و زور سرنگون شده و صد البته که در 26 آذر 1325 هم هزاران جلد کتاب نوشته شده به زبان تورکی به آتش کشیده شده. این سه روز واقعه را چه موافق و مخالف، قبول دارند.

به عبارت بهتر، حتی مخالفان حرکت ملی آزربایجان و کلا مخالفان تورکان و موافقان تمامیت ارضی ایران و بقیه ی اینچنین...، نه ایسه!، قبول دارند که حداقل "عده ای در آزربایجان در آن ایام آذر 1325 به دست ارتش ایران کشته شده اند" و اینکه حداقل "تعدادی کتاب نوشته شده به زبان تورکی در آن ایام آذر 1325 به آتش کشیده شده است". این دو نکته را در یاد نگه دارید که دوباره به اینها برخواهیم گشت. خیلی ملایم و آرام و پیشیم پیشیم میروم جلو که نگویند دا خیلی پان شدی ها!

بیش از 2 ماه است که در بسیاری از شهرهای ایران همه روزه و در تعدادی از شهرهای آزربایجان جنوبی بعضا شاهد اعتراضاتی "به حق" علیه رژیم ایران هستیم. در درستی این اعتراضات شکی نیست، در لزوم مخالفت با رژیم هم صحبتی نیست، و صد البته با خوب و واجب بودن اتحاد در مبارزه علیه رژیم جنایتکار ایران هم هیچ فرد و گروهی (لااقل در آزربایجان جنوبی) مخالفتی ندارد.

اینها همه یاخچی و درست! و اما بحث شیرین اتحاد!

این واژه در این دو ماه شده کلید اهانت به ملتهای غیرفارس و علی الخصوص و مخصوصا، ملت تورک آزربایجان. روزی در این دو ماه نبوده که رسانه های اپوزیسیون مرکزگرا و صغیر و کبیر اوباش رسانه ایشان به بهانه ی لزوم اتحاد در مبارزه علیه رژیم ایران، خواسته های حقوقی ملت آزربایجان را به سخره نگیرند و فعالان ملی تورک را با انواع و اقسام توهینها روبرو نسازند. این وقیحان حتی از بایکوت شهدای تورک که بعضا حتی کوچکترین علاقه ای هم به حرکت ملی نداشته اند ابا نداشته و اخبار اعتراضات در شهرهای آزربایجان جنوبی را به دفعات مکرر بایکوت کرده اند.

سؤزو اوزاتماییم! سؤز بیله نه بیر کلمه یئته ر، قانماز دا ذاتن قانمایاجاق کی قالاق سوزان سوزان!

چنانکه در بالا قید شد، شما ای مخالفان خاک مقدس آزربایجان و کلا موافقان تمامیت ارضی ایران و شاهچی و غیر شاهچی و کلهم اجمعین، بالا بروید و پایین بیایید، آن دو مورد بالا را همگی قبول دارید. (که اگر آن را هم قبول نداشته باشید که کلا دیدارمان در میدان جنگ و سلاح!). که در آذر 1325 ارتش ایران و عاملان شاهنشاهی صدها جلد از کتابمان را سوزانده اند، و عده ی بسیاری را هم کشته اند.

مگر نمی گویید اتحاد؟ تامام، لاپ دا اعلا. شما فقط همین دو مورد را آن هم در همین حد بسیار خفیف و ضعیف و جزئی، محکوم کنید. مگر بنی آدم اعضای یکدیگر نیستند ای به ما هموطن گویندگان! بسم الله! در آذر 1325 عده ای از هموطنانتان را کشتند و کتابهایشان را هم سوزاندند.

آخی بیز کی بیلیریک نمی کنید، عمرا هم نمی کنید! درد شما عمی دردی نیست، بلکه دردی است از نوع ضمی! شما، باز، فکر کرده اید که وعده ای میدهیم و گوشهایشان مخملی میشود و میروند جلوی گلوله و بعد هم حاجی حاجی مکه. و یادتان رفته که ما نسل چندم انقلابیم، انقلاب آذر 1324. ما ایلان خورده اژدها شده ایم! ما به دفعات دیده ایم تاوان اعتماد به شما چه بوده و از خیلی وقت قبل راهمان را با دست و چنگ و خون، جدا کرده ایم.

مشتاق اتحادید؟!، این دفعه "شما" هزینه خواهید داد تا "بلکه" اعتماد آزربایجان جلب شود. برای شروع هم هیچ وقتی بهتر از ایام آذرماه نیست. منتظر محکومیت کشتار مردم بی دفاع آزربایجان در آذر 1325 توسط حکومت شاهنشاهی و محکومیت کتابسوزان 26 آذر 1325 هستیم. نشان بدهید که برای شما "جان مردم تورک" تا چه حد ارزش دارد. وگرنه که این راه که می روید به فارسستان است.

ملت تورک آزربایجان حق خود را خواهد گرفت و استعمار و استبداد را خواهد کشت؛ چه با لگد، چه با مشت!

یاشاسین 21 آذر 1324 خاطیره سی

آزادلیق، عدالت، میللی حکومت

امیر مردانی- آذوح سؤزچوسو