یاسمین پهلوی‌نین (رضا پهلوی‌نین حیات یولداشی) سون یازیسی، کی اوندا آچیقجا حیات یولداشیندان داها یاخشی بیر سئچه‌نک(آلترناتیو) اولدوغونو اعتراف ائدیر، هر شئی‌دن داها چوخ، پهلوی خاندانینین سیاسی چیخمازینی و سلطنت‌چی‌لیک سؤیله‌می‌نین زوالینی گؤستریر. بو سؤزلر، رضا پهلوی‌نی ایسلام جمهوریتینین آلترناتیوی کیمی تانیتدیرماق اوچون تخمیناً بئش اون ایللیک بیر چالیشمانین مشروعیتینی کؤکوندن سورغو آلتینا آلیر.
آنجاق بو گئرچک، گونئی آزربایجان تورک میللتی اوچون یئنی بیر مؤوضوع دئییل؛ چونکی پهلوی خاندانی آزربایجانین و باشقا تورک توپلوملارینین تاریخی و سیاسی یادداشیندا، کئچمیشده و بو گونده، هر هانسی بیر مشروعیته مالیک اولماییب واولمایاجاقدیر.
پهلوی سولاله‌سی‌نین اقتدارا گلمه‌سی‌نین ایلک گونلریندن، فرهنگی آسیمیلاسیون و آشیری مرکزیت‌چیلیک سیاستلری، دوغرودان دوغرویا تورک میللتی‌نین و باشقا قئیری فارس میللت لرین کیملیک لرینی، دیلینی و توپلومسال حیاتینی هدف آلدی. بو دؤور، یئرلی قیام‌لارین باسدیریلماسی، آزربایجانلی آیدینلارین و عالیم‌لرین فیزیکی اولاراق آرادان آپاریلماسی و تورک دیلی‌نین اؤیرتیم سیستمینده و مئدیادا سیستماتیک شکیلده یاساقلانماسی ایله باشلادی. عئینی زاماندا، بؤلگه‌نین تاریخینده کؤک سالمیش یئرلی سیاسی و توپلومسال یاپی‌لار داغیدیلدی. بو باسقی‌نین زیروه‌سی، ۱۹۴۶-جی ایلده مینلرجه آزربایجان دموکرات فیرقه‌سی‌نه منسوب و حتی سیویل تورکون سوی قیریمی ایدی. بو سیاستلر، پهلوی آدینی تورک میللتی‌نین توپلومسال یادداشیندا باسقی، تحقیر و آیری-سئچکی‌لیک ایله باغداشدیردی. بونا گؤره ده، بو توپراق‌لاردا سلطنت سؤیله‌می‌نین یئنی‌دن اورتایا گلمه سی نه تنها توپلومسال دایاناغا مالیک دئییل، بلکه سؤیلم باخیمیندان دا تامامیله مشروعیتدن یوخسوندور.
بو گون ده میدان‌داکی گئرچکلر آیدینجا گؤستریر کی، سلطنت‌چی‌لیک سؤیله‌می و شخصاً رضا پهلوی‌نین گونئی آزربایجان‌دا هئچ بیر گئرچک توپلومسال دایاناغی یوخدور.
مرکزیت‌چی مئدیالار اونو بیر آلترناتیو کیمی تانیتدیرماغا چالیشسالار دا، حقیقت بودور کی، گونئی آزربایجان خالقی، سلطنتی کئچمیشده‌کی عئینی تورکلوک دوشمانی و مرکزیت‌چی سیاستلرین داوامی کیمی بیلیر. بو یاناشمانین نتیجه‌سی، بو سؤیله‌مین آزربایجان‌دا اوزلشدیگی گئنیش یایغینلیقدا اعتناسیزلیق و تاریخی بیر نیفرتدیر.
بو بوشلوق و سلطنت‌چی‌لیک پروژه‌سی‌نین باشاریسیزلیغی‌نین قارشیسیندا، گونئی آزربایجان میللی حرکتی بؤلگه‌نین سیاسی ده نکلم لرینده اساس، بلیرله ییجی و مشروع بیر گوج کیمی اورتایا چیخمیشدیر. بو حرکتین گوجو بیر نئچه اساس اؤزللیکدن قایناقلانیر: بو حرکت، تحمیلی و تبلیغاتی بیر پروژه دئییل، بلکه تورک توپلومونون ایچیندن دوغموش و تمامیله خالق حرکتیدیر. اونون اساس فوکوسو کیملیک-محورلی‌لیک، یعنی آنا دیلی‌نین، میللی کولتورون قورونماسی و تورک میللتی‌نین سیاسی و تئمل اینسانی حاقلاری‌نین تأمین ائدیلمه‌سی‌دیر.
آغیر امنیتی تضییق‌لره باخمایاراق، بو حرکت دایانیقلیلیق و داواملیلیق ایله نسیلدن-نسله داها دا گوجلنمیش و کیملیک طلب‌لری چرچیوه‌سینده میلیونلارلا اینسانی تشکیلاتلاندیراراق توپلومسال سفربرلیک پتانسیلینی ثبوتا یئتیرمیشدیر. بو اؤزللیکلر، میللی حرکتین ساده‌جه بیر اعتیراضی آخیم دئییل، گونئی آزربایجان‌دا جدی و اوستون بیر آلترناتیو اولاراق تانینماسینا سبب اولموشدور.
تاریخی دلیل‌لره و بو گونون سیاسی گئرچکلرینه اساسلاناراق و بو مقاله‌نین سطیرلری آراسیندا دا قئید اولوندوغو کیمی، پهلوی خاندانینین گونئی آزربایجانین کئچمیشینده، بو گونونده و گله‌جگینده هئچ بیر یئری اولماییب و اولمایاجاقدیر. اونلارین مرکزیت‌چی و آنتی-کولتورل سیاستلری‌نین آجی تجربه‌سی و ۱۹۴۶-جی ایلده آزربایجان خالقی‌نین سوی قیریمی «آزربایجانین پهلوی‌لر طرفیندن آزاد اولونماسی گونو» آدلاندیران و هر ایل مینلرجه آزربایجانلی‌نین بو قتلی‌عامین ایل‌دؤنومونده عملده رقص و شنلیک لر ایله بو گونو بایرام کیمی قئید ائتمه ک ایله مشغول اولان او فاشیست دوشونجه‌لرین داوامی، بو توپراق‌لاردا سلطنتین یئنی‌دن یارانماسی اوچون هر هانسی بیر چالیشمانین قارشیسیندا دایمی بیر مانع دیر. بونون قارشیسیندا، گونئی آزربایجان میللی حرکتی، درین خالق کؤکلرینه، کیملیک-محورلی سؤیله‌مینه و توپلومسال سفربرلیک گوجونه دایاناراق، بو گون آزربایجانین گله‌جگینده اساس و بلیرله ییجی گوجدور. بو بؤلگه‌نین گله‌جگی، سلطنت‌چی‌لرین کؤکسوز و بایاغی پروژه‌لری ایله دئییل، بلکه تورک میللتی‌نین اراده‌سی و آزربایجان میللی حرکتی‌نین گوجو ایله یازیلاجاقدیر.
