انفجارهای فاجعه بار بندرعباس همزمان با دور سوم مذاکرات ایران و آمریکا نمود بارزی از آسیب پذیری ایران در صورت تقابل نظامی در مقایس کوچک بود. شیوه انفجارها تردیدی در طراحی شدن آن باقی نگذاشته تا بتوان آنرا پیامی صریح به ایران نسبت به عواقب عدم انعطاف و شکست مذاکرات تعبیر نمود.
برآمدن پزشکیان نیز نتیجه شرایط پسا حمله هفت اکتبر حماس به اسرائیل و موقعیت شکننده منطقه ای ایران بود که هسته سخت قدرت را بر ضرورت توافق با آمریکا و تنش زدائی با همسایگان رساند.
لیکن محافظه کاران تندرو نظیر جبهه پایداری در ایران حیات سیاسی خود را در تعارض با اصلاحات سیاسی در عرصه داخلی و خارجی می دیدند از بدو روی کار آمدن پزشکیان که مصادف با ترور هنیه در تهران شد از هیچ کارشکنی فروگذار نکردند.
طیفی که می توان از آن به عنوان مکمل داخلی دولت نتانیاهو که تنش زدائی در منطقه را بر علیه حیات سیاسی خود می بیند یاد کرد که بخشی از اپوزسیون فارسی-کوردی ضلع سوم آن میباشد.
در سوی دیگر اکثریت کشورهای خاورميانه علارقم مخالفت با توسعه طلبی و اتمیزه شدن ایران، تمایلی به جنگ در منطقه ندارند. تحرک مثبت دیپلوماتیک عربستان و تورکیه در مذاکرات موید از آن میباشد. سفر اخیر پزشکیان به جمهوری آزربایجان را نیز در راستای سیاست تنش زدائی جهت ترمیم سیاست مخرب ایران که در سال‌های پسا جنگ دوم قاراباغ شکلی علنی گرفت می‌توان تحلیل نمود.
توافق با آمریکا در صورت محدودیت جدی اتمی و موشکی ایران اگرچه در کوتاه مدت بر عمر جمهوری اسلامی می افزاید اما در میان و بلند مدت می تواند به اصلاحات ملموس سیاسی اجتماعی یا فروپاشی ساختاری به مانند شوروی منجر شود.
شکست مذاکرات، از آنجاکه دو طرف در پی جنگی تمام عیار نيستند محتملا به جنگی محدود که توان موشکی و اتمی ایران را هدف قرار دهد خواهد انجامید. با توجه به پراکندگی و تضادهای عمیق در اوپوزسیون به سختی بتوان شانسی برای استفاده از آن و سرنگونی رژیم متصور بود و قدرت‌گیری بیش از پیش مافیای سپاه یا کمکش های مسلحانه داخلی محتمل تر است.
لذا نیروهای سیاسی موجود در سپهر سیاسی ایران از جمله آزربایجان استراتژی و تاکتیک مبارزاتی خود را میبایست:
●با ارزیابی دقیق از نیروی اجتماعی شان در بطن جامعه
●و توان سیاسی خود در تعامل و چانه زنی با غرب، قدرتهای منطقه ای و حاکمیت جهت برآورد حداکثری مطالبات شان برنامه ریزی نمایند.
هرگونه اشتباه محاسباتی و خام اندیشی در این زمینه میتواند عواقبی بسیار زیان بار برای هرکدام از نیروهای سیاسی درگیر دربر داشته باشد.
