هر گروه، جنبش، جریان و حرکتی که در اثر وجود تبعیض و نابرابری و بسیاری دلایل دیگر ایجاد شده و در صدد شرح و تفسیر تضادهای جامعه گام برمی‌دارد، باید دارای جهان‌بینی باشد که قادر باشد طرز فکر و شرایط زندگی انسان‌هایی که از شرایط فعلی ناراضی هستند را تغییر دهد.
ایدئولوژی نامی است که به چنین دستگاه فکری یا سیستمی از ایده‌ها و قضاوت‌های روشن، صریح و عموما سازمان‌یافته که موقعیت یک گروه، حرکت و یا جامعه را توجیه، تفسیر، تشریح و اثبات می‌نماید؛ می‌گذارند.
ایدئولوژی‌ها خصوصیات متعددی را دارا هستند که به چند مورد از آنها می‌پردازیم.
ایدئولوژی به کسانی که در وضعیت و موقعیت معینی زندگی می‌کنند، این امکان را می‌دهد که بهتر جایگاه خود را بشناسند، آن را درک کنند، در صدد تغییر شرایط موجود گام بردارند، منافع شخصی و جمعی خود را حفظ و نگهداری کنند و همچنین بر حسب منافعی که برای افراد در پی دارد و ارایه می‌دهد، موقعیت موجود را تایید نمایند و یا مورد نقد قرار دهند.
در نهایت ایدئولوژی به وجود آورنده پدیده جمعی به نام "ما" است. بدین ترتیب که ایدئولوژی مردم را به گردهمایی در یک مجمع فرا می‌خواند و آنها را در رسیدن به هدفی مشترک و زندگی بهتر یاری می‌کند.
در مبحث تحلیل گفتمان نیز با چنین پَک فکری مواجه می‌شویم.
در زبان ساده می‌توان گفتمان را روشی خاص برای سخن گفتن از جهان و فهم آن معرفی کرد. از نگاهی دیگر، گفتمان را می‌توان جهان‌بینیِ یک گروه، طیف و جریان مشخص که از طریق آن و با تعریف یا بازتعریف رابطه‌های اعضای آن گروه با یکدیگر، اشتراکات بین آنها، تفاوت‌های آنها با دیگر گروه‌ها و تمامی آن چیزی که آن گروه خود را معرفی می‌کند؛ تعریف کرد. گفتمان زمانی فراگیر و کامل( البته تا حد امکان نزدیک به کامل) است که بتواند مفاهیم چندمعنی(عنصرها) و به هر دلیل مفصل‌بندی نشده را داخل گفتمان آورده و به آنها معنا دهد( بُعد).
حرکت ملی آزربایجان بعنوان جریان فکری مبتنی بر حق که خواهان احقاق حقوق سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... همه ملت آزربایجان اعم از زن، مرد، کارگر، کودک و ... آزربایجانی می‌باشد، باید بتوانند ایدئولوژی و گفتمان فراگیری به منظور همراهی تمامی اقشار، طبقات و گروه‌ها ارائه دهد. این موضوع زمانی محقق خواهد شد که حرکت ملی آزربایجان در تمامی اتفاقات و رویدادها اعلام موضع کند و ملت آزربایجان را از وجود خودش باخبر سازد.
انتخابات پیش‌رو نیز یکی از این رویدادهاست. تقریبا تمامی جریانات پوزیسیون و اوپوزیسیون مواضع خود را نسبت به این رویداد اعلام کرده‌اند.
جریانات پوزیسیون اعم از اصلاح‌طلب، اصول‌گرا، انقلابی و ... با ایجاد جو‌های گوناگون در صدد کشاندن مردم پای صندوق‌های رای هستند. جدال و بحث احمدی‌نژاد و حداد عادل، فتواهای امام جمعه‌ها و سفرهای استانی و بزرگ‌کردن افرادی از هر طیف دلیلی بر این ادعاست.
موضع اپوزیسیون فارس‌محور نیز چند روز پیش با امضای ۶۴۰ تن از مخالفان جمهوری اسلامی با #نه_به_جمهوری_اسلامی اعلام شد.
در این بین حرکت ملی آزربایجان بعنوان جریان فعال در ایران هنوز اعلام موضع نکرده‌است. حرکت ملی آزربایجان بعنوان آلترناتیوی هم برای امروز ایران و هم آینده آن باید موضع خود را بعنوان جریان مستقل هم از پوزیسیون و هم اپوزیسیون اعلام کند تا ملت آزربایجان بعنوان "ما" واحد و در صدد حفظ منافع خود اعلام موجودیت کند.
عدم واکنش و اعلام موضع، موجب استحاله حرکت ملی آزربایجان در یکی از این دو طیف و سردرگمی ملت آذربایجان خواهد شد.
