آذوح: وزیر ارتباطات ایران از مسدودکردن میلیون‌ها آدرس اینترنتی و نرم‌افزار و فیلترشکن در ۳ سال اخیر خبر داده است. "مراجع صلاحیت‌دار" خواستار انسداد این خدمات شده‌اند. دولت روحانی خود از مخالفت با فیلترینگ می‌گوید.
گردش آزاد اطلاعات از شعارهای اصلی حسن روحانی در دو دوره مبارزات انتخاباتی او بوده است. روحانی و دولت او و همچنین رهبر جمهوری اسلامی و سیاستمداران و افراد شناخته‌شده – با وجود فیلترینگ – از امکانات فضای مجازی برای برقراری ارتباط با هواداران خود استفاده می‌کنند. حسن روحانی در گردهم‌آیی‌های انتخاباتی دوره دوازدهم ریاست جمهوری و در اشاره‌ای کنایه‌آمیز به "خبررسانی جانبدارانه" صداوسیمای جمهوری اسلامی، بارها تأکید کرد که در دولت او خدمات اینترنتی به حدی گسترش می‌یابند که هر کاربر ایرانی یک صداوسیما باشد.
دولت روحانی از آغاز اعلام کرد "فیلترینگ هوشمند" را جایگزین انسداد کامل سایت‌ها می‌کند؛ به این معنی که کل یک سرویس به دلیل وجود بخش کوچکی محتوای خلاف موازین جمهوری اسلامی از دسترس کاربران ایرانی خارج نمی‌شود.
با وجود این، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همین دولت روز سه‌شنبه (۱۶ خرداد/ ۶ ژوئن) در جلسه‌ای در مجلس شورای اسلامی گفته است که در سه سال آخر دولت حسن روحانی "هفت میلیون وبسایت و ۱۲۱ نرم‌افزار و فیلترشکن‌های مهم" از دسترس کاربران ایرانی خارج شده‌اند.
وزیر ارتباطات روحانی همچنین گفته است که وزارتخانه تحت مدیریتش با مدیران تلگرام بر سر انسداد مفاهیم جنسی، کودک‌آزاری، ترویج خشونت، تروریسم و محتوای ضد دین به تفاهم رسیده است. این در حالی است که مدیران تلگرام پیش از این همکاری با دولت ایران را تکذیب کرده بودند.
تصمیم "مراجع صلاحیت‌دار"
محمود واعظی به محتوای وبسایت‌های مسدودشده یا دلایل انسداد نرم‌افزارها اشاره‌ای نکرده اما گفته که این تعداد سایت و نرم‌افزار به خواست "مراجع صلاحیت‌دار" مسدود شده‌اند. "شورای عالی فضای مجازی"، "کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه" و "وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی" از مراجع رسمی تصمیم‌گیری در این حوزه هستند. با توجه به ترکیب اعضای دو مرجع اول، نهادهای نظامی، امنیتی، اطلاعاتی یا قضائی می‌توانند درخواست‌کننده انسداد سایت‌ها و خدمات اینترنتی بوده باشند.
سران سه قوه و مقام‌های ارشد امنیتی و انتظامی عضو شورای عالی فضای مجازی هستند؛ رئیس جمهور رئیس شوراست
چندی پیش که نرم‌افزار مسیریاب "ویز" (waze) در ایران فیلتر شد، خبرگزاری تسنیم، نزدیک به نهادهای امنیتی، به نقل از دبیر "کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه" نوشت: «دستور فیلتر این نرم‌افزار از سوی یکی از مراجع قضایی صادر شده است و تصمیم کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه نبوده است.» علت فیلترشدن این "نرم‌افزار اسرائیلی" هم "دسترسی به اطلاعات شخصی شهروندان و به مخاطره‌افتادن امنیت آنها" اعلام شد.
"ویز" را استارت‌آپی اسرائیلی طراحی کرده که بعدها به مالکیت گوگل درآمد.
ادامه فیلترینگ، راه‌اندازی "شبکه ملی اطلاعات"
علاوه بر انسداد بیش از هفت‌میلیون وبسایت و نرم‌افزارو فیلترشکن در سه سال گذشته، فیلترینگ شبکه‌های مجازی پرطرفدار مانند فیسبوک و توییتر یا انسداد وبسایت‌های خبری خارجی هم در زمان روحانی ادامه داشته است.
انسداد تماس صوتی اپلیکیشن تلگرام از تازه‌ترین نمونه‌های ایجاد محدودیت در استفاده از خدمات پرطرفدار در ایران است. در آن زمان دادستان کل ایران که رئیس "کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه" هم هست، گفته بود که تماس صوتی اپلیکیشن تلگرام به نظر تمام دستگاه‌های اطلاعاتی، امنیتی و انتظامی برای کشور خطر امنیتی دارد.
تماس‌های تلگرام رمزگذاری‌شده هستند. البته گروهی هم مدعی شدند "به‌خطرافتادن منافع مالی اپراتورهای مخابراتی" در بستن این سرویس بی‌تأثیر نبوده است.
در دولت روحانی علاوه بر فیلترینگ، طراحی "شبکه ملی اطلاعات" هم دنبال می‌شود؛ شبکه‌ای که طراحی و اجرای آن با سرمایه‌گذاری سنگین سال‌هاست آغاز شده و دو فاز اولیه آن در همین دولت به بهره‌برداری رسیده است. با راه‌اندازی این شبکه قرار است خدمات داخلی با سرعت بیشتر در اختیار کاربران قرار گیرد. گفته می‌شود استفاده از "شبکه ملی اطلاعات" به مراتب ارزان‌تر هم خواهد بود.
با راه‌اندازی چنین شبکه‌ای امکان قطع خدمات بین‌المللی بدون ایجاد اختلال در خدمات داخلی به صورت بالقوه وجود خواهد داشت؛ هرچند بارها تأکید شده چنین اتفاقی نخواهد افتاد.
