دیرلی خانیم‌لار و بی‌لر!
اؤز میللی کیملیگیمیزی قوروماق و اؤز آنا دیلیمیزده تحصیل آلماق باشقا‌لاری کیمی، بیزیم ده سیرا‌دان بیر اینسان و توپلوم حاقیمیزدیر. آنجاق چوخ یازیق‌لار کی، بیرلشمیش میللت‌لر تشکیلاتی‌نین دونیا اینسان حاق‌لاری بیاننامه‌سینی قبول ائتدیگی بو 10 دئکابر گونونده بیز “آذربایجان تورک‌لری‌نین بویقیریم گونو – 26 آزر/17 دئکابر” کونفرانسینی کئچیریر و همین حاققیمیزین یوز ایلدن بری کوبودلوقلا پوزولماقدا اولدوغونو دونیایا دویورماق ایسته ییریک.
خاتیرلاداق کی، بیر توپلوم عضو‌لری‌نین عینی بیر ائتنو-میللی کیم‌لیک بیلینجینه سؤیکنه‌رک بوتون‌لشه بیلمه‌سی او توپلومون میللته چئوریلمه‌سی یولوندا آتیلان ایلک اساس آددیم ساییلیر. عینی بیر ائتنو-میللی کیم‌لیک بیلینجی ایسه میللی مدنیتین ائتنیک کؤکن، دیل، تاریخ، ادبیات، موسیقی، مکتب، چاپ، مطبوعات، رادیو-تو وب. تمل‌لری اوزرینده قورولار. ائتنو-میللی مدنیتین بو تمل‌لری‌نین دؤولت دوزئیینده سیستئم‌لی مهوینه یؤنلمیش سیاست علمده داها چوخ کولتورل سویقیریم، یاخود ائتنوسید، آذربایجان تورکجه‌سینده ایسه بویقیریم آدلانماقدا‌دیر.
فارس شووینیزمی تورک ائتنو-میللی آدیمیزی دییشدیرمیش، آذربایجان تورک‌لری‌نین ائتنیک کؤکنینی دانمیش، دیلینی یاساقلایا‌راق نینکی آلی و یا اورتا، حتی ایبتیدای مکتبه بئله یاخین بوراخمامیش، چاپ و کوتلوی اینفورماسیا واسطه‌لرین‌دن اوزاق توتموش، موسیقی‌سینی هر یوللا سیخیشدیرمیش، تاریخینی ساختالاشدیرمیش، ادبیاتینی کیچیمسمیش، میللی وارلیغینی لاغ، ایستئهزا هدفینه چئویرمیش، بیر سؤزله، آچیق-آیدین زوراکی‌لیقلا بویقیریم سیاستی یوروتموش‌دور. فارس شووینیزمی‌نین یوروتدوگو بو اینسانلیقدیشی بویقیریم سیاستی‌نین زیروه نقطه‌سی آنا دیلی درس‌لیک‌لری باشدا اولماقلا آذربایجان تورکجه‌سین‌دکی کیتاب‌لارین، الیازما‌لارین، قزئت و درگی‌لرین یاندیریلدیغی، آنا دیلینده درس دئین اؤیرتمن‌لرین اؤلدورولدوگو، اؤز آنا دیلینده بیرجه ایل – آذربایجان میللی حکومتی (1945 - 1946) زامانی تحصیل آلمیش نئچه-نئچه شاگیردلرین قتله یئتیریلدیگی 26 آزر/17 دئکابر گونو اولدو.
فارس شووینیزمی‌نین 1946-جی ایل 26 آزر/17 دئکابر گونونده تؤرتدیگی بو وحشی‌لیک‌دن آرتیق یئتمیش ایل کئچمکده‌دیر و چوخ یازیق‌لار کی، آذربایجان تورک‌لرینه قارشی یورودولن همین بویقیریم سیاستی هله ده بوتون گوجو ایله داوام ائتمکده‌دیر. بیز – بو کونفرانسا قاتیلان‌لار یئتمیش ایللیگی تامام اولان 26 آزر/17 دئکابر گونونو آذربایجان تورک‌لرینه قارشی یوز ایلدن بری اویقولانان بویقیریم سیاستی‌نین سیمگه‌سی اولا‌راق قبول ائدیر و قرارا آلیریق کی، هر ایلین 26 آزر/17 دئکابر گونونو آذربایجان تورک‌لری‌نین بویقیریم گونو اولا‌راق قئید ائدک.
آلدیغیمیز بو قرارا سؤیکنه‌رک اللی میلیونلوق آذربایجان تورکونون دونیا‌داکی بوتون اجتماعی-سیاسی-کولتورل-ایقتیسادی… قوروم‌لارینا، اؤز میللی کیم‌لیگینه ییه دوران، اونا سایغی دویان هر بیر آذربایجان اینسانینا مراجعت ائدیریک. بیزه گؤره، آذربایجان تورک‌لری‌نین میللی حاق‌لاری اوغروندا آپاریلان موباریزه‌یه دونیا اجتماعی ریینده لئگیتیم‌لیک – مشرولوق قازان‌دیرماق چوخ اؤنم‌لی‌دیر و بو ندنله ده دوشونوروک کی:
1. هر ایلین 26 آزر/17 دئکابر گونو آذربایجان تورک‌لری‌نین بویقیریم گونو کیمی قئید ائدیلمه‌لی و بو تاریخی گون خالق ایچری‌سینده گئنیش یاییلا‌راق تانینما‌لی، آنا دیلیمیزین یاندیریلمیش کیتاب‌لاری (الیازما‌لاری، قزئت‌لری، درگی‌لری)، آنا دیلیمیزه اؤنم وئردیگی اوچون اؤلدورولموش اؤیرتمن‌لریمیز، مکتب‌لی اوشاق‌لاریمیز، قاپادیلان مکتبلریمیز… آنیلما‌لی، خاطره‌لری دایم عزیز توتولما‌لی‌دیر؛
2. 26 آزر/17 دئکابر بویقیریم گونو باشدا اولماقلا آذربایجان تورک‌لرینه قارشی یورودولن بویقیریم سیاستی دونیا اجتماعی ریینه دویورولما‌لی، فارس شووینیزمی‌نین ایچ اوزو هر یاندا و بوتون یؤن‌لر عذره تانیدیلیب ایفشا ائدیلمه‌لی‌دیر؛
3. دئموکراتیک اؤلکه‌لرده اجتماعی-سیاسی قوروم‌لارین، اینسان و توپلوم حاق‌لاری اوغروندا موباریزه آپاران آیدین‌لارین، اویغون اولوسلاراراسی تشکیلات‌لارین 26 آزر/17 دئکابر بویقیریم گونونو دیرلندیرمه‌سینه، اونا سیاسی-حقوقی قیمت وئرمه‌سینه نایل اولونما‌لی‌دیر؛
4. باشدا یونئسکو اولماقلا بیرلشمیش میللت‌لر تشکیلاتینا آردیجیل مراجعت‌لر ائدیلمه‌لی‌دیر کی، 26 آزر/17 دئکابر گونو دونیا عذره بویقیریم گونو کیمی قبول اولونسون و بو ایستک گئرچکلشندک مراجعت‌لرین آردی-آراسی کسیلممه‌لی‌دیر.
یؤتئبورق شهری
2016-12-10
* آذربایجان اویرنجی حرکاتی-آذوح بو قطعنامه یه قول چکیر، رسمی بیلدیریسی کیمی قبول ائدیر.
“Azərbaycan Türklərinin boyqırım günü – 26 Azər/17 Dekabr” konfransının QƏTNAMƏSI
Dəyərli xanımlar və bəylər!
Öz milli kimliyimizi qorumaq və öz ana dilimizdə təhsil almaq başqaları kimi, bizim də sıradan bir insan və toplum haqqımızdır. Ancaq çox yazıqlar ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Dünya İnsan Haqları Bəyannaməsini qəbul etdiyi bu 10 dekabr günündə biz “Azərbaycan Türklərinin boyqırım günü – 26 Azər/17 Dekabr” konfransını keçirir və həmin haqqımızın yüz ildən bəri kobudluqla pozulmaqda olduğunu dünyaya duyurmaq istəyirik.
Xatırladaq ki, bir toplum üzvlərinin eyni bir etno-milli kimlik bilincinə söykənərək bütünləşə bilməsi o toplumun millətə çevrilməsi yolunda atılan ilk əsas addım sayılır. Eyni bir etno-milli kimlik bilinci isə milli mədəniyyətin etnik kökən, dil, tarix, ədəbiyyat, musiqi, məktəb, çap, mətbuat, radio-TV vb. təməlləri üzərində qurular. Etno-milli mədəniyyətin bu təməllərinin dövlət düzeyində sistemli məhvinə yönəlmiş siyasət elmdə daha çox kültürəl soyqırım, yaxud etnosid, Azərbaycan Türkcəsində isə boyqırım adlanmaqdadır.
Fars şovinizmi Türk etno-milli adımızı dəyişdirmiş, Azərbaycan Türklərinin etnik kökənini danmış, dilini yasaqlayaraq nəinki ali və ya orta, hətta ibtidai məktəbə belə yaxın buraxmamış, çap və kütləvi informasiya vasitələrindən uzaq tutmuş, musiqisini hər yolla sıxışdırmış, tarixini saxtalaşdırmış, ədəbiyyatını kiçimsəmiş, milli varlığını lağ, istehza hədəfinə çevirmiş, bir sözlə, açıq-aydın zorakılıqla boyqırım siyasəti yürütmüşdür. Fars şovinizminin yürütdüyü bu insanlıqdışı boyqırım siyasətinin zirvə nöqtəsi ana dili dərslikləri başda olmaqla Azərbaycan Türkcəsindəki kitabların, əlyazmaların, qəzet və dərgilərin yandırıldığı, ana dilində dərs deyən öyrətmənlərin öldürüldüyü, öz ana dilində bircə il – Azərbaycan Milli Hökuməti (1945 - 1946) zamanı təhsil almış neçə-neçə şagirdlərin qətlə yetirildiyi 26 Azər/17 Dekabr günü oldu.
Fars şovinizminin 1946-cı il 26 Azər/17 Dekabr günündə törətdiyi bu vəhşilikdən artıq yetmiş il keçməkdədir və çox yazıqlar ki, Azərbaycan Türklərinə qarşı yürüdülən həmin boyqırım siyasəti hələ də bütün gücü ilə davam etməkdədir. Biz – bu konfransa qatılanlar yetmiş illiyi tamam olan 26 Azər/17 Dekabr gününü Azərbaycan Türklərinə qarşı yüz ildən bəri uyqulanan boyqırım siyasətinin simgəsi olaraq qəbul edir və qərara alırıq ki, hər ilin 26 Azər/17 Dekabr gününü Azərbaycan Türklərinin boyqırım günü olaraq qeyd edək.
Aldığımız bu qərara söykənərək əlli milyonluq Azərbaycan Türkünün dünyadakı bütün ictimai-siyasi-kültürəl-iqtisadi… qurumlarına, öz milli kimliyinə yiyə duran, ona sayğı duyan hər bir Azərbaycan insanına müraciət edirik. Bizə görə, Azərbaycan Türklərinin milli haqları uğrunda aparılan mübarizəyə dünya ictimai rəyində legitimlik – məşruluq qazandırmaq çox önəmlidir və bu nədənlə də düşünürük ki:
1. Hər ilin 26 Azər/17 Dekabr günü Azərbaycan Türklərinin boyqırım günü kimi qeyd edilməli və bu tarixi gün xalq içərisində geniş yayılaraq tanınmalı, ana dilimizin yandırılmış kitabları (əlyazmaları, qəzetləri, dərgiləri), ana dilimizə önəm verdiyi üçün öldürülmüş öyrətmənlərimiz, məktəbli uşaqlarımız, qapadılan məktəblərimiz… anılmalı, xatirələri daim əziz tutulmalıdır;
2. 26 Azər/17 Dekabr boyqırım günü başda olmaqla Azərbaycan Türklərinə qarşı yürüdülən boyqırım siyasəti dünya ictimai rəyinə duyurulmalı, Fars şovinizminin iç üzü hər yanda və bütün yönlər üzrə tanıdılıb ifşa edilməlidir;
3. Demokratik ölkələrdə ictimai-siyasi qurumların, insan və toplum haqları uğrunda mübarizə aparan aydınların, uyğun uluslararası təşkilatların 26 Azər/17 Dekabr boyqırım gününü dəyərləndirməsinə, ona siyasi-hüquqi qiymət verməsinə nail olunmalıdır;
4. Başda YUNESKO olmaqla Birləşmiş Millətlər Təşkilatına ardıcıl müraciətlər edilməlidir ki, 26 Azər/17 Dekabr günü dünya üzrə boyqırım günü kimi qəbul olunsun və bu istək gerçəkləşənədək müraciətlərin ardı-arası kəsilməməlidir.
Yöteburq şəhəri
2016-12-10
* Azərbaycan Öyrənci Hərəkəti-AZOH bu qətnaməyə qol çəkir, rəsmi bildirisi kimi qəbul edir.
